Tổng quan về dao tiện CNC: Cấu tạo, phân loại

Dao tiện CNC là bộ phận không thể thiếu của máy tiện giúp gia công các vật liệu kim loại theo hình dạng mong muốn. Cùng tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, vật liệu và phân loại dao tiện ngay sau đây với bài chia sẻ của DN Solutions nhé!

1. Dao tiện CNC là gì?

• Dao tiện CNC là loại dụng cụ cắt được sử dụng trong máy tiện CNC để loại bỏ các vật liệu thừa ra khỏi phôi, giúp tạo ra chi tiết có hình dạng, kích thước theo thiết kế yêu cầu.
• Tùy thuộc vào loại dao mà người vận hành có thể thực hiện các loại gia công khác nhau như: Tiện trong, tiện ngoài, tiện rãnh, tiện côn,…

Xem thêm: Phôi là gì?

2. Vật liệu làm dao gồm những chất liệu gì?

Để đảm bảo yêu cầu trong quá trình gia công, vật liệu làm dao cần đáp ứng yêu cầu về độ cứng cao, độ bền nhiệt, độ mài mòn,… Do đó các vật liệu làm dao tiện CNC bao gồm:

2.1. Vật liệu làm dao tiện nhóm I

Là các loại vật liệu làm dao tiện CNC cắt gọt tốc độ thấp

• Thép cacbon dụng cụ chất lượng cao như: CD 100A, CD 110A, CD 120A,… Sau khi tôi đạt độ cứng 60 – 64 HRC. Dao làm bằng vật liệu này tính cắt chỉ đảm bảo ở nhiệt độ 200 – 250 độ C > Ít được sử dụng.
• Thép hợp kim dụng cụ gồm các loại như: Crom – Silic 90CrSi; Crom – vonfram CrW 5, Crom – Mangan CrWMn,… Sau khi nhiệt luyện, tính chất cắt gọt chịu được nhiệt độ 250 – 300 độ C.

2.2. Vật liệu làm dao tiện nhóm II

Là các loại vật liệu làm dao tiện CNC cắt gọt tốc độ cao

• Thép gió: P9, P12, P18, P6M5,… Sau khi nhiệt luyện đạt độ cứng 62 – 65 HRC. Dao được làm bằng vật liệu này có tính chịu mài mòn và nhiệt ở mức 650 độ C.

2.3. Vật liệu làm dao tiện nhóm III

Là các loại vật liệu làm dao tiện CNC cắt gọt tốc độ cao hơn vật liệu nhóm II.

• Hợp kim cứng, kim loại gốm: Được chế tạo thành miếng nhỏ có hình dáng và kích thước khác nhau, Độ bền nóng đạt được ở nhiệt độ 1000 độ C.
• Để gia công gang, kim loại màu và các hợp kim: Dùng hợp kim cứng nhóm vonfram-coban (BK). Với BK8 dùng để gia công thô và BK6 dùng để gia công bán tinh và gia công tinh.
• Để gia công theo dùng nhóm hợp kim cứng vonfram – Titan – Coban (TK) như T5K10 dùng để gia công thô và cắt gọt có va đập, T15K6 dùng để gia công tinh và bán tinh.

3. Cấu tạo dao tiện trên máy tiện CNC

Dao tiện CNC được cấu tạo từ hai bộ phận chính là thân (cán) và đầu dao (phần cắt gọt). Cụ thể:

Cán dao: Dùng để kẹp giữ dao trên ổ gá dao

Đầu dao: Gồm các yếu tố cơ bản sau:

• Mặt thoát (Mặt trước): Là phần của dao tiện CNC có tác dụng giúp phoi thoát ra trong quá trình cắt gọt
• Mặt sát (Mặt sau): Gồm có mặt sát chính và mặt sát phụ đối diện với mặt gia công.
• Lưỡi cắt gọt: Gồm lưỡi cắt chính (là giao tuyến giữa mặt sau chính và mặt trước của dao) và mặt lưỡi cắt phụ (là giao tuyến giữa mặt sau phụ và mặt trước)
• Mũi dao: Là giao điểm của lưỡi cắt chính và lưỡi cắt phụ. Mũi dao có thể nhọn hoặc được mài với bán kính R

Để đảm bảo chi tiết gia công đạt độ chính xác về kích thước, hình dáng, độ nhẵn bóng bề mặt theo yêu cầu cũng như năng suất gia công hiệu quả, bạn cần lựa chọn dao tiện CNC có hình dáng hình học, các góc và dạng mặt trước phù hợp.

Tham khảo: Tổng quan về cán dao tiện CNC

4. Các loại dao tiện CNC

Trên máy tiện CNC có nhiều loại dao khác nhau dựa theo căn cứ phân loại.

4.1. Căn cứ theo hướng tiện của dao

Căn cứ theo hướng tiện của dao trong quá trình gia công, ta có thể chia dao tiện CNC thành 2 loại là dao trái và dao phải

4.2. Theo hình dáng và vị trí của đấu dao so với thân dao

Theo hình dáng và vị trí của đấu dao so với thân dao thì dao tiện trên máy CNC có thể chia thành 3 loại:

• Dao thẳng
• Dao đầu cong
• Dao cắt đứt: Dao cắt phải, dao đối xứng, dao cắt trái

Tham khảo: Ý nghĩa và cách sử dụng các góc độ của dao tiện

4.3. Theo công dụng dao tiện CNC

Theo công dụng dao tiện có thể chia thành các loại sau:

STT	Loại dao tiện CNC	Chi tiết
1	Dao tiện ngoài	Loại dao tiện ngoài chủ yếu được sử dụng để tiện trụ ngoài hay tiện khỏa mặt. Có thể chia thành hai loại chính gồm: Dao tiện ngoài đầu thẳng (Dao phá thẳng) và đầu cong (Dao phá đầu cong). Tùy thuộc vào yêu cầu gia công để chọn dao tiện ngoài phù hợp.
2	Dao tiện lỗ (Dao tiện trong)	Dao tiện CNC lỗ gồm 2 loại đó là dao tiện lỗ suốt (lỗ thông) và dao tiện lỗ bậc (lỗ kín). Thông thường, kích thước của dao tiện lỗ nhỏ hơn dao tiện trụ ngoài. Phần cắt của dao tiện lỗ được chế tạo từ hai vật liệu chính là thép gió và thép hợp kim cứng.
3	Dao vai	Dao tiện vai có góc φ = 90° Dao tiện CNC này chuyên sử dụng để tiện vai trụ bậc hoặc trụ vai có đường kính D nhỏ và chiều dài lớn l > D, có độ vững cứng kém.
4	Dao xén mặt đầu (Dao tiện mặt đầu)	Dao tiện mặt đầu gồm hai loại chính: Dao vạt mặt đầu thẳng và dao vạt mặt đầu cong. Phần cắt của dao thường được làm từ hai vật liệu chính là thép hợp kim cứng và thép gió. Loại dao tiện CNC này có thể chế tạo với góc φ = 90°.
5	Dao cắt rãnh (Dao tiện rãnh)	Được dùng để tạo rãnh trên các chi tiết với độ chính xác cao. Rãnh có thể được tạo ở mặt ngoài, mặt đầu hoặc mặt trong của chi tiết.
6	Dao cắt đứt	Chức năng chính là tạo ra đường cắt dứt khoát, phân chia phôi thành các phần riêng biệt hoặc cắt chi tiết thành phẩm sau khi gia công.
7	Dao ren	Dao tiện ren được sử dụng để tiện ren trong hoặc ren ngoài.
8	Dao tiện định hình	Dao tiện CNC định hình được sử dụng gia công các bề mặt định hình tròn xoay trong sản xuất hàng loạt, hàng khối trên máy tiện tự động và bán tự động. Ưu điểm của loại dao tiện giúp năng suất gia công lớn, đảm bảo độ đồng nhất của các chi tiết gia công và có tuổi thọ cao.

 

4.4. Theo kết cấu

Theo kết cấu ta có thể chia dao tiện CNC thành:

• Dao liền: Được làm bằng một loại vật liệu
• Dao hàn
• Dao hàn chắp: Có phần thân là thép kết cấu, phần lưỡi là vật liệu dụng cụ đặc biệt. Dao hàn chắp có loại được hàn, có loại được kẹp chặt bằng cơ cấu kẹp.

Với những chia sẻ của DN Solutions về dao tiện CNC trên đây, chúc bạn nhận được thông tin hữu ích. Hẹn gặp lại bạn vào những bài chia sẻ tiếp theo.

*** Tham khảo: Giáo trình Máy tiện và gia công trên máy tiện của PGS. TS. Nguyễn Viết Tiếp