Trong gia công cơ khí, mũi phay là dụng cụ không thể thiếu khi cần tạo hình, cắt gọt, hoặc gia công bề mặt các chi tiết kim loại. Trong đó, mũi phay sắt được sử dụng phổ biến nhất để gia công các loại thép, sắt thép cacbon và hợp kim có độ cứng trung bình đến cao.
Nếu bạn đang tìm hiểu về mũi dao phay sắt này, đừng bỏ qua bài viết sau để nắm được tổng quát về định nghĩa, cấu tạo, phân loại và lưu ý để chọn đúng mũi phay phù hợp với công việc một cách chính xác nhé!
1. Mũi phay sắt là gì?
Mũi phay sắt (dao phay sắt) là loại dao cắt được thiết kế để gia công vật liệu có thành phần chính là sắt và các hợp kim của nó như thép, nhôm, inox, gang xám…. Công dụng chính của mũi khoan phay sắt là tạo ra các mặt cắt có độ chính xác cao, đồng thời đảm bảo độ bóng mịn cho bề mặt chi tiết sau gia công.
Tùy vào mục đích sử dụng, dao phay sắt có thể dùng để phay mặt, phay rãnh, phay cạnh, phay lỗ, hoặc tạo biên dạng 3D phức tạp trong khuôn mẫu.
Xem thêm: Dao phay trụ
2. Cấu tạo dao phay sắt
Một mũi phay sắt thông thường gồm 3 phần chính:
Phần cắt (lưỡi dao):
- Có các rãnh xoắn hoặc răng cắt sắc bén.
- Được thiết kế để chịu được lực cắt lớn, chống mẻ lưỡi khi gia công vật liệu cứng.
Thân dao (chuôi dao):
- Là phần gắn vào bầu kẹp dao hoặc bầu dao của máy phay CNC, máy phay đứng hoặc máy phay ngang.
- Đường kính thân phải phù hợp với hệ thống gá kẹp.
Vật liệu chế tạo: Mũi dao phay sắt sắt thường được làm từ thép gió (HSS), hợp kim cứng (carbide) hoặc các loại hợp kim phủ lớp chống mài mòn như TiN, TiAlN, AlCrN…
3. Ưu điểm của mũi khoan phay sắt
- Gia công được nhiều loại sắt thép khác nhau, từ thép thường, thép hợp kim đến gang xám.
- Độ bền cao, có thể chịu được tải nặng và tốc độ cắt lớn.
- Phù hợp với nhiều dòng máy phay, từ máy cơ đến CNC hiện đại.
- Dễ tìm mua, nhiều chủng loại và giá thành đa dạng, từ phổ thông đến cao cấp.
Xem thêm: Dao phay ngón hợp kim
4. Các loại dao phay sắt phổ biến trên thị trường
Hiện nay, có nhiều loại mũi phay sắt được phân phối trên thị trường, cùng tìm hiểu để sử dụng phù hợp, đúng yêu cầu kỹ thuật nhé!
4.1. Mũi phay ngón thép gió (HSS)
Thành phần chính: Hợp kim thép gió với hàm lượng carbon ~0,95%, giúp tăng độ cứng và khả năng chịu nhiệt.
Ưu điểm:
- Giá thành thấp, dễ mài lại, phù hợp với xưởng quy mô nhỏ.
- Gia công tốt các vật liệu mềm như nhôm, đồng, thép carbon thấp.
Hạn chế:
- Không phù hợp với vật liệu có độ cứng cao.
- Dễ mòn nếu gia công liên tục ở tốc độ cao.
Tìm hiểu: Dao phay chữ T
4.2. Mũi phay sắt ngón hợp kim carbide
Thành phần chính: Dao phay sắt ngón hợp kím có thành phần chính là Vonfram carbide – một loại vật liệu cứng và chịu nhiệt cực tốt.
Ưu điểm:
- Gia công được vật liệu cứng tới 60 HRC như thép hợp kim, inox, gang xám…
- Phù hợp với máy CNC tốc độ cao, cho độ chính xác và năng suất vượt trội.
- Có lớp phủ TiAlN, AlTiN, AlCrN… giúp chống mài mòn, kéo dài tuổi thọ.
Hạn chế:
- Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn HSS.
- Ít linh hoạt trong việc mài lại.
Tham khảo: Dao phay gắn mảnh hợp kim
5. Lưu ý khi lựa chọn dao phay sắt
Để đảm bảo hiệu quả gia công cũng như tối ưu chi phí sản xuất, cần dựa vào một số tiêu chí kỹ thuật khi chọn mũi phay sắt:
| Tiêu chí | Giải thích | Gợi ý lựa chọn phù hợp |
| Chiều dài dao | Chiều dài dao quyết định độ cứng vững và khả năng rung trong quá trình gia công | Ưu tiên dao ngắn cho độ chính xác cao, dao dài khi cần phay sâu |
| Số me cắt (lưỡi cắt) | Ảnh hưởng đến tốc độ thoát phoi và độ mịn bề mặt |
|
| Biên dạng mũi phay sắt | Phù hợp với hình dạng chi tiết cần gia công |
|
| Vật liệu dao phay sắt | Quyết định độ bền, khả năng chịu nhiệt và tốc độ cắt của dao |
|
| Lớp phủ bề mặt | Tăng độ cứng, chống mài mòn, chịu nhiệt |
|
| Chế độ cắt | Bao gồm tốc độ, lượng tiến dao, chiều sâu cắt – ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và tuổi thọ dao | Chọn theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc catalogue dao phù hợp với vật liệu phôi |
| Loại máy sử dụng | Mỗi loại mũi phay sắt phù hợp với dòng máy nhất định: cơ, bán tự động, CNC |
|
| Loại vật liệu gia công | Mỗi vật liệu yêu cầu loại dao khác nhau về độ cứng và khả năng chịu nhiệt |
|
6. Ứng dụng thực tế của mũi dao phay sắt
- Gia công cơ khí chính xác, chế tạo chi tiết máy.
- Phay khuôn mẫu trong công nghiệp nhựa, đúc, ép kim loại.
- Mũi phay sắt được ứng dụng trong gia công thiết bị y tế, điện tử, ô tô, hàng không…
- Tạo rãnh, bo cạnh, tạo biên dạng chi tiết kim loại từ đơn giản đến phức tạp.
7. Lưu ý khi sử dụng mũi khoan phay sắt
- Kiểm tra lưỡi dao trước khi gá kẹp để đảm bảo không sứt mẻ, nứt gãy.
- Tùy vật liệu mà chọn chế độ cắt của dao phay sắt phù hợp: tốc độ trục chính, lượng tiến dao, chiều sâu cắt.
- Dùng dung dịch làm mát (nếu cần) để giảm ma sát, kéo dài tuổi thọ dao.
- Không sử dụng quá tải hoặc vượt tốc độ giới hạn, tránh gãy dao hoặc hư chi tiết.
Mũi khoan phay sắt là lựa chọn không thể thiếu trong mọi xưởng gia công cơ khí – từ công đoạn phá thô cho tới hoàn thiện sản phẩm. Với bài viết của DN Solutions trên đây, chúc bạn chọn đúng loại mũi phay sắt giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí dao cụ, kéo dài tuổi thọ máy móc và nâng cao chất lượng chi tiết.
