Dao tiện vai phải là một trong những dụng cụ cắt gọt quan trọng, được sử dụng phổ biến trên máy tiện CNC và máy tiện vạn năng. Với thiết kế chuyên biệt, dao này giúp đảm bảo độ chính xác cao, chất lượng bề mặt tốt và gia công nhanh chóng, đáp ứng được các yêu cầu khắt khe trong ngành chế tạo cơ khí.
Nếu bạn đang tìm hiểu về dao cụ này, đừng bỏ qua bài viết chi tiết ngay sau đây nhé!
1. Dao tiện vai phải là gì?
- Dao tiện vai phải (Right-Hand Shoulder Turning Tool) là một loại dao tiện được thiết kế chuyên dụng để gia công bề mặt vai trên các chi tiết cơ khí. Loại dao này có khả năng cắt gọt khi di chuyển từ phải sang trái, phù hợp để tạo các bậc, vai vuông, vai vát hoặc các mặt chuyển tiếp trên trục và các chi tiết khác.
- Tên gọi “dao tiện vai phải” xuất phát từ hướng cắt của dao trên phôi. Khi quan sát trên máy tiện, dao di chuyển theo phương ngang từ phải qua trái, giúp loại bỏ vật liệu và tạo hình chi tiết theo đúng yêu cầu kỹ thuật.
2. Cấu tạo của dao tiện vai phải
Một dao tiện vai phải thông thường gồm các bộ phận chính sau:
- Thân dao: Bộ phận chịu lực chính, thường được làm từ thép dụng cụ hoặc hợp kim cứng để đảm bảo độ cứng vững khi cắt.
- Lưỡi cắt: Đây là phần tiếp xúc trực tiếp với phôi, có độ sắc bén cao để thực hiện cắt gọt hiệu quả.
- Mảnh cắt (Insert): Ở các dao tiện vai phải dạng gắn mảnh, phần lưỡi cắt có thể thay thế bằng các insert hợp kim cứng như Carbide, CBN, PCD để tăng tuổi thọ dao.
- Góc nghiêng và góc thoát phoi: Giúp kiểm soát hướng thoát phoi, giảm ma sát và tối ưu hóa quá trình cắt.
Tùy theo yêu cầu gia công, dao tiện vai phải có thể được thiết kế với các góc cắt khác nhau, chẳng hạn như góc trước, góc sau, góc thoát phoi để phù hợp với từng loại vật liệu.
Xem thêm: Chi tiết dao vát mép
3. Nguyên lý hoạt động của dao tiện vai phải
Dao tiện vai phải hoạt động theo nguyên lý cắt gọt kim loại bằng chuyển động quay của phôi và chuyển động tịnh tiến của dao. Khi dao tiến vào phôi từ phía phải sang trái, lưỡi dao sẽ thực hiện quá trình cắt gọt bề mặt vai theo yêu cầu.
Quá trình cắt của dao tiện vai phải có thể được chia thành các bước sau:
- Định vị dao: Gá đặt dao vào đúng vị trí trên máy tiện, đảm bảo góc cắt phù hợp với bề mặt phôi.
- Tiến dao: Dao di chuyển ngang hoặc dọc theo phương làm việc để tiếp xúc với bề mặt phôi.
- Cắt gọt: Lưỡi dao bóc tách từng lớp kim loại khỏi phôi, tạo ra bề mặt vai có độ chính xác cao.
- Thoát phoi: Phoi được thoát ra thông qua rãnh thoát phoi của dao, giúp duy trì quá trình gia công ổn định.
Việc điều chỉnh tốc độ cắt, lượng ăn dao và tốc độ tiến dao đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất gia công và kéo dài tuổi thọ dao cắt.
Tham khảo: Tổng quan về dao tiện hợp kim
4. Phân loại dao tiện vai phải
Dao tiện vai phải có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, cụ thể như sau:
4.1. Theo cấu tạo dao
| Loại dao | Đặc điểm | Ứng dụng |
| Dao tiện vai phải liền khối | Làm từ thép gió hoặc hợp kim cứng, có thiết kế nguyên khối | Gia công đơn giản, phù hợp với tiện thô và tiện tinh trên các vật liệu mềm |
| Dao tiện vai phải gắn mảnh insert | Phần lưỡi cắt có thể thay thế bằng insert hợp kim cứng | Sử dụng cho gia công số lượng lớn, đảm bảo độ chính xác cao, tiết kiệm chi phí thay dao |
4.2. Theo góc cắt của dao
- Dao tiện vai phải góc 90°: Dùng để tạo bậc vai vuông sắc nét.
- Dao tiện vai phải góc 45°: Thích hợp để tạo bậc có độ vát cạnh.
- Dao tiện vai phải có bán kính đầu dao (Dao tiện bo góc): Dùng để tạo vai có góc lượn, tránh ứng suất tập trung.
4.3. Theo vật liệu chế tạo dao tiện vai phải
| Vật liệu | Đặc điểm | Ứng dụng |
| Thép gió (HSS) | Giá thành rẻ, độ bền cao, dễ mài lại | Gia công thép thường, nhôm, đồng |
| Carbide (Hợp kim cứng) | Chịu mài mòn tốt, cắt tốc độ cao | Gia công thép cứng, gang, inox |
| PCD (Kim cương đa tinh thể) | Cực kỳ cứng, cắt mịn, tuổi thọ cao | Gia công nhôm, composite, vật liệu phi kim |
| CBN (Cubic Boron Nitride) | Chịu nhiệt tốt, cắt thép tôi cứng | Dùng trong gia công vật liệu có độ cứng cao trên 45HRC |
5. Ưu điểm của dao tiện vai phải
- Gia công chính xác cao: Đảm bảo độ vuông góc và độ nhẵn mịn của bề mặt vai.
- Tốc độ cắt nhanh, ít tạo bavia: Nhờ thiết kế tối ưu về lưỡi cắt và góc thoát phoi.
- Độ bền cao, tiết kiệm chi phí: Các dòng dao gắn insert có thể thay mảnh cắt giúp tiết kiệm thời gian và chi phí vận hành.
- Linh hoạt trong gia công: Phù hợp với nhiều loại vật liệu và điều kiện gia công khác nhau.
Tìm hiểu: Các góc độ của dao tiện
6. Ứng dụng của dao tiện vai phải
- Dao tiện vai phải được ứng dụng rộng rãi trong ngành cơ khí chế tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực:
- Gia công trục, bánh răng, bệ đỡ: Tạo vai bậc có độ chính xác cao.
- Chế tạo ống thép, chi tiết máy móc: Giúp tạo các đường cắt sắc nét, phù hợp với yêu cầu lắp ghép.
- Sản xuất linh kiện ô tô, hàng không, cơ khí chính xác: Cần đảm bảo độ chính xác cao và bề mặt hoàn thiện tốt.
Dao tiện vai phải là một công cụ quan trọng trong gia công cơ khí chính xác, giúp tạo ra các bề mặt bậc sắc nét và có độ chính xác cao. Với bài chia sẻ của DN Solutions chúc bạn chọn đúng loại dao tiện vai phải, sử dụng đúng kỹ thuật giúp nâng cao hiệu suất gia công, đảm bảo chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa chi phí sản xuất.
