“Bavia là gì?” là băn khoăn khá nhiều người mới tìm hiểu về gia công kim loại gặp phải. Nếu bạn đang quan tâm đến thông tin này, đừng bỏ qua bài viết sau để biết chi tiết nhé!
1. Bavia là gì?
- Bavia trong gia công cơ khí là phần vật liệu thừa hoặc đường gờ sắc nhỏ còn sót lại ở rìa chi tiết sau quá trình cắt gọt, phay, tiện, mài, khoan
- Bavia được hình thành do phoi chưa tách hết khỏi bề mặt chi tiết gia công làm cho biên mép gia công không được “dứt khoát”. Kết quả là cạnh sản phẩm xuất hiện một lớp kim loại nhô lên, mỏng, thường khá sắc.
- Bạn có thể nhận biết bavia bằng mắt thường, sờ tay, máy đo độ nhám, chụp macro,…
Xem thêm: Phôi là gì?
2. Nguyên nhân tạo ra bavia
Sau khi biết bavia là gì, tiếp theo hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân tạo ra bavia trong quá trình gia công cơ khí. Cụ thể bao gồm:
- Quá trình cắt không dứt khoát: Lực cắt ở giai đoạn cuối quá trình gia công không đủ khiến phoi không thoát được, tạo gờ mỏng. Ngoài ra chuyển động dao hoặc phôi rung lắc cũng khiến đường cắt không mịn.
- Dao cắt mòn: Dao cụ bị mòn mất độ sắc khiến quá trình gia công không được chính xác, sinh ra bavia. Ngoài ra, nhiệt độ cao ở vùng cắt cũng làm biến dạng phôi, biên chi tiết dễ gồ ghề.
- Thông số công nghệ không tối ưu: Tốc độ cắt, lượng ăn dao, độ sâu cắt hoặc góc cắt sai lệch khi lập trình không chính xác khiến phoi khó tách tạo thành bavia.
3. Cách khắc phục bavia
Ngoài thông tin bavia là gì và nguyên nhân gây ra bavia, tiếp theo hãy cùng theo dõi cách khắc phục bavia ngay sau đây:
- Lựa chọn thông số cắt tối ưu: Tốc độ cắt, bước tiến, độ sâu cắt nên điều chỉnh phù hợp với vật liệu, tránh rung, đảm bảo dao cắt “gọn” phoi. Ngoài ra việc sử dụng dung dịch làm mát, bôi trơn đầy đủ có thể giảm ma sát, nhiệt độ.
- Dùng dao sắc, chất lượng tốt: Kiểm tra và mài/thay dao cụ thường xuyên, tránh tình trạng dao bị cùn. Ngoài ra người vận hành cần chọn đúng vật liệu làm dao (thép gió, carbide…) và góc cắt phù hợp với phôi để hạn chế bavia.
- Dùng công cụ tách ba via sau gia công: Nếu bavia không thể tránh, có thể dùng phương pháp khử bavia để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
- Cố định phôi, gá kẹp vững chắc: Để tránh rung động khiến đường cắt không đều, người vận hành cần kiểm tra và siết chặt đầu kẹp dao, bàn máy, hoặc đồ gá phôi.
- Cải tiến dụng cụ và công nghệ: Nếu quá trình cắt đặc biệt khó, doanh nghiệp có thể sử dụng dao cắt có lớp phủ (TiN, TiAlN…) tăng độ bền, giảm ma sát hoặc chọn phương pháp cắt không tiếp xúc (laser, nước áp lực cao) cho những vị trí khó.
4. Khử bavia là gì?
- Khử bavia là quá trình loại bỏ các gờ, phần kim loại thừa còn bám dính trên chi tiết sau gia công cắt gọt.
- Mục đích khử bavia là làm nhẵn, hoàn thiện bề mặt gia công. Ngoài đảm bảo các chi tiết lắp ghép khớp với nhau chính xác hơn, việc khử bavia còn tăng tính thẩm mỹ cho sản phẩm, loại bỏ nguy cơ gây hỏng hóc, cản trở chuyển động trong quá trình vận hành.
5. Vì sao cần khử bavia
Doanh nghiệp cần tiến hành khử bavia vì những lý do sau:
- Đảm bảo chất lượng sản phẩm: Mặc dù quá trình khử bavia tốn nhiều thời gian nhưng để đạt chất lượng, tính thẩm mỹ sản phẩm như mong muốn thì quá trình này là bắt buộc.
- Đảm bảo an toàn cho người sử dụng: Bavia sắc nhọn có năng gây ra những vấn đề an toàn cho người dùng trong quá trình sử dụng. Vì vậy quá trình khử bavia rất quan trọng.
- Ngăn chặn hiệu ứng không tốt khi sử dụng: Với những sản phẩm không được khử bavia dẫn đến quá trình hoạt động không được trơn tru, lâu ngày dẫn đến hỏng hóc sản máy móc,…
6. Các phương pháp khử bavia
Sau đây là các phương pháp khử bavia phổ biến hiện nay.
6.1. Khử bavia bằng tay
- Khử bavia bằng tay được thực hiện bằng các công cụ khử bavia cầm tay đơn giản với các chức năng lưỡi cong, cho phép loại bỏ nhanh bavia có thể thấy được bằng mắt thường.
- Ngoài ra doanh nghiệp cũng có thể sử dụng giấy nhám để chà lên bề mặt cần khử bavia làm cho bề mặt kim loại sạch, loại bỏ các vết lồi, lõm.
6.2. Khử bavia bằng robot
- Khử bavia bằng robot được thực hiện bằng cách đưa các chi tiết gia công được đưa vào thông qua quá trình cơ học cho phép đạt được độ bóng bề mặt cao.
- Ưu điểm của phương pháp khử bavia bằng robot là tiết kiệm thời gian, tăng hiệu năng sản xuất. Nhược điểm là chi phí các máy khử bavia này hơi cao.
6.3. Đánh đá bavia
Phương pháp đánh đá bavia được làm từ nhiều chất liệu khác nhau như: Ceramic, nhựa,… với nhiều kích thước và hình dạng để phù hợp với từng sản phẩm kim loại riêng.
6.4. Khử bavia bằng bàn chải
- Phương pháp khử bavia bằng bàn chải chính là cách khử bavia bằng máy. Trên máy khử được trang bị các bàn chải gắn trên trục quay để loại bỏ ba via và làm sạch bề mặt chi tiết gia công.
- Nhược điểm của phương pháp khử bavia bằng bàn chải yêu cầu người vận hành dịch chuyển chi tiết tới/lùi dọc theo bàn chải quay.
6.5. Khử bavia bằng cách phun hạt mài mòn, gia công bằng hóa học, gia công với siêu âm và cắt bằng tia nước
- Hiện nay các máy gia công bavia bằng cách phun hạt mài mòn, gia công bằng hóa học, gia công với siêu âm và cắt bằng tia nước, cho phép tiết kiệm nhiều giờ khử bavia.
- Ưu điểm của phương pháp này giúp thực hiện khử bavia nhanh hơn với chất lượng gia công cao. Tuy nhiên nhược điểm gây ảnh hưởng xấu đến môi trường, do đó chưa được sử dụng rộng rãi.
7. Lưu ý khi khử bavia
- Lựa chọn phương pháp khử bavia phù hợp với chất liệu và hình dạng chi tiết.
- Nếu sử dụng dụng cụ phương pháp khử bavia bằng tay, cần lưu ý mang găng tay, kính bảo hộ tránh tổn thương.
- Tối ưu dây chuyền: Nếu số lượng sản phẩm lớn, doanh nghiệp có thể cân nhắc đầu tư máy vát mép hoặc máy đánh bóng rung phù hợp với nhu cầu sản xuất.
- Để khử bavia các góc khuất, lỗ nhỏ nên sử dụng dao vát mép mini hoặc giũa kim để làm sạch.
Với nội dung chia sẻ của DN Solution về bavia là gì, nguyên nhân và cách khắc phục, cách khử bavia,… trên đây, mong rằng bài viết cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích. Hẹn gặp lại trong những bài viết chia sẻ tiếp theo.
