Phay rãnh then là một trong những phương pháp gia công cơ khí quan trọng, giúp tạo ra các rãnh chính xác trên các chi tiết máy. Đây là công đoạn không thể thiếu trong chế tạo cơ khí, đặc biệt trong sản xuất các bộ phận truyền động như bánh răng, trục hoặc khớp nối. Với sự phát triển của công nghệ gia công hiện đại, phay rãnh then ngày càng trở nên phổ biến nhờ độ chính xác cao và khả năng gia công trên nhiều loại vật liệu khác nhau.
1. Tổng quan về phay rãnh then
Sau đây là những thông tin tổng quan như định nghĩa, kỹ thuật, phân loại và những vật liệu thực hiện quá trình phay rãnh then. Mời theo dõi.
1.1. Phay rãnh then là gì?
Phay rãnh then là một phương pháp gia công cơ khí sử dụng dao phay để tạo ra các rãnh trên bề mặt vật liệu. Những rãnh này thường được sử dụng để lắp ghép với then, giúp truyền lực hoặc cố định các chi tiết máy. Đây là một kỹ thuật quan trọng trong cơ khí chính xác, giúp đảm bảo độ chính xác và độ bền của các bộ phận trong hệ thống truyền động.
1.2. Kỹ thuật phay rãnh then
- Phay mặt: Kỹ thuật này dùng dao phay mặt đầu để tạo ra các rãnh then trên bề mặt phẳng của chi tiết. Phương pháp này thích hợp cho các ứng dụng cần độ chính xác cao và bề mặt hoàn thiện tốt.
- Phay cuối: Sử dụng dao phay ngón để tạo rãnh then với độ sâu và chiều rộng theo yêu cầu. Phương pháp này thường được sử dụng cho các rãnh có độ sâu lớn và yêu cầu độ chính xác cao.
- Khe T: Đây là phương pháp phay đặc biệt dùng để tạo rãnh có hình dạng chữ T, giúp cố định các bộ phận trong quá trình lắp ráp.
- Phay ngang: Kỹ thuật này sử dụng dao phay ngang để tạo ra các rãnh then trên bề mặt chi tiết theo phương ngang. Phương pháp này phù hợp với các chi tiết có kích thước lớn và yêu cầu độ chính xác cao.
- Rãnh Woodruff: Là kỹ thuật phay chuyên biệt để tạo rãnh then hình bán nguyệt, thường sử dụng trong các hệ thống truyền động như trục quay.
1.3. Các loại dao phay rãnh then
- Dao phay rãnh phím: Thường được sử dụng để tạo rãnh then chữ nhật trên trục truyền động.
- Dao phay rãnh đầu vuông: Loại dao này giúp gia công các rãnh có góc vuông chính xác, đảm bảo độ bền và khả năng chịu lực của then.
- Dao phay rãnh then tròn: Dùng để tạo các rãnh có biên dạng tròn, thường gặp trong các ứng dụng truyền động đặc biệt.
1.4. Những vật liệu nào có thể được phay rãnh then?
Phay rãnh then có thể được áp dụng trên nhiều loại vật liệu khác nhau, bao gồm:
- Thép cacbon và thép hợp kim: Đây là những vật liệu phổ biến nhất, có độ cứng và độ bền cao, phù hợp với các ứng dụng yêu cầu độ chính xác cao.
- Nhôm: Nhẹ, dễ gia công và có khả năng chống ăn mòn tốt, nhôm là lựa chọn lý tưởng cho các chi tiết máy có trọng lượng nhẹ.
- Gang: Dễ gia công nhưng giòn, thích hợp cho các chi tiết có yêu cầu về khả năng chịu lực và giảm rung động.
- Nhựa kỹ thuật: Được sử dụng trong các ứng dụng đặc biệt yêu cầu trọng lượng nhẹ và khả năng chống hóa chất.
2. Gia công rãnh then là gì?
Gia công rãnh then là quá trình tạo rãnh trên bề mặt chi tiết bằng cách sử dụng các phương pháp gia công cơ khí như phay, tiện, mài hoặc cắt dây EDM.
Các phương pháp gia công rãnh then phổ biến bao gồm:
- Phay rãnh then: Sử dụng máy phay và dao phay chuyên dụng để tạo ra các rãnh có kích thước chính xác.
- Tiện rãnh then: Áp dụng trên máy tiện để tạo rãnh trên các chi tiết tròn.
- Cắt dây EDM: Sử dụng tia lửa điện để tạo rãnh then trên các vật liệu có độ cứng cao.
- Mài rãnh then: Dùng đá mài để hoàn thiện bề mặt rãnh, tăng độ chính xác và độ bóng của chi tiết.
3. Quy trình gia công rãnh then cơ bản
Quy trình gia công rãnh then trên máy phay CNC gồm các bước cơ bản sau:
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu:
- Lựa chọn vật liệu phù hợp với yêu cầu kỹ thuật và tính chất cơ học của chi tiết cần gia công.
- Kiểm tra độ phẳng và độ cứng của vật liệu để đảm bảo chất lượng gia công.
- Làm sạch bề mặt vật liệu trước khi tiến hành gia công để tránh ảnh hưởng đến độ chính xác.
Bước 2: Lựa chọn dao phay rãnh then:
- Xác định kích thước, biên dạng và loại dao phay phù hợp với yêu cầu gia công.
- Kiểm tra chất lượng dao, độ sắc bén của lưỡi cắt để đảm bảo hiệu suất cắt tối ưu.
- Sử dụng dao phay có lớp phủ đặc biệt nếu gia công trên vật liệu cứng hoặc yêu cầu độ hoàn thiện cao.
Bước 3: Thiết lập máy phay rãnh then:
- Căn chỉnh vị trí dao phay và phôi để đảm bảo sự chính xác trong quá trình gia công.
- Thiết lập các thông số cắt như tốc độ trục chính, lượng ăn dao và độ sâu cắt dựa trên vật liệu và loại dao sử dụng.
- Kiểm tra hệ thống kẹp chặt phôi để tránh rung động, giúp nâng cao độ chính xác của rãnh then.
Bước 4: Tiến hành phay:
- Khởi động máy phay và thực hiện cắt theo đường dẫn đã được lập trình trước.
- Giám sát quá trình cắt để điều chỉnh nếu phát sinh sai lệch hoặc rung động.
- Kiểm tra kích thước rãnh then bằng dụng cụ đo chuyên dụng sau từng giai đoạn cắt để đảm bảo độ chính xác.
Bước 5: Kiểm tra và hoàn thiện:
- Sử dụng thước đo hoặc máy đo CMM để kiểm tra độ chính xác của rãnh then so với yêu cầu kỹ thuật.
- Nếu bề mặt rãnh chưa đạt yêu cầu, thực hiện các công đoạn hoàn thiện như mài hoặc đánh bóng.
- Loại bỏ ba via và làm sạch bề mặt trước khi chuyển sang công đoạn lắp ráp hoặc kiểm tra chất lượng cuối cùng.
Với bài viết DN Solutions gửi đến trên đây có thể thấy phay rãnh then là một kỹ thuật gia công quan trọng, giúp tạo ra các chi tiết máy chính xác và đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống truyền động. Sự đa dạng về phương pháp gia công, lựa chọn dao cắt và vật liệu, phay rãnh then ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong ngành cơ khí chế tạo. Việc nắm vững quy trình gia công rãnh then giúp tối ưu hóa sản xuất, nâng cao hiệu suất làm việc và đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng.
