Trong ngành công nghiệp cơ khí, Ê tô là một công cụ được sử dụng phổ biến. Trong bài viết sau hãy cùng DN Solutions tìm hiểu chi tiết khái niệm Ê tô là gì, cấu tạo, công dụng cũng như hướng dẫn sử dụng đúng cách của công cụ Ê tô này nhé!
1. Ê tô là gì?
Ê tô là dụng cụ có tác dụng kẹp và giữ chặt các chi tiết trong gia công, sữa chữa, lắp ráp như phôi định hình, thanh thép, ống thép, các vật liệu sắt, gỗ,… Nhờ đó công việc của các thợ cơ khí thực hiện trở nên dễ dàng, thuận lợi hơn.
Đặc biệt trong quá trình máy CNC tiến hành khoan, phay, tiện,… Ê tô có tác dụng quan trọng khi cố định phôi trong quá trình gia công, đảm bảo người vận hành có thể gia công một cách chính xác và an toàn.
Đặc điểm nổi bật của Ê tô là khả năng chịu lực tác động mạnh trong quá trình gia công mà không bị biến dạng, khả năng chịu nhiệt tốt, chống gỉ sét mặc dù thường xuyên tiếp xúc với môi trường có độ ẩm, sự thay đổi nhiệt độ liên tục.
2. Cấu tạo của ê tô
| Nội dung | Thân ê tô | Ngàm kẹp |
| Vai trò | Giữ ê tô ổn định trên bàn máy hoặc bệ làm việc | Giữ/kẹp chặt phôi, vật liệu gia công |
| Chất liệu | Thường làm bằng gang cứng hoặc thép | Thường làm bằng thép cứng và gắn với thân ê tô bằng các vít |
| Đặc điểm | Độ bền cao, có khả năng chịu nhiệt tốt, không bị biến dạng khi chịu tác động mạnh, chống gỉ sét |
|
3. Công dụng của ê tô có chức năng gì?
Sau thông tin Ê tô là gì và cấu tạo của Ê tô, tiếp theo là 3 công dụng chính của Ê tô. Cụ thể:
- Giữ chặt phôi gia công: Việc cố định vị trí phôi giúp quá trình gia công diễn ra thuận lợi, dễ dàng, đảm bảo độ chính xác cho thành phẩm (đặc biệt ý nghĩa với những chi tiết gia công kích thước nhỏ) và sự an toàn cho người vận hành từ những sự cố không mong muốn do phôi bị trượt gây ra.
- Tham giam giúp quá trình gia công “mượt mà”: Với những vị trí khó hoặc nhỏ khó gia công trên phôi, Ê tô giúp người vận hành dễ dàng tiếp cận từ đó tăng năng suất làm việc. Ngoài ra Ê tô giúp bề mặt gia công mịn màng và có độ hoàn thiện cao nhờ vào công dụng giữ chặt phôi khiến các công cụ cắt tiếp xúc đều với bề mặt phôi.
- Tiết kiệm thời gian và chi phí: Ê tô giúp tăng năng suất làm việc, tiết kiệm thời gian và giảm hao phí nguyên liệu khi giữ phôi ổn định khiến gia công hiệu quả, giảm thời gian dừng máy, giảm thời gian chuẩn bị điều chỉnh phôi, giảm tối đa sai số. Từ đó mang đến sản phẩm cuối có độ chính xác và hoàn thiện cao từ đó giảm lãng phí nguyên liệu đầu vào.
4. Các loại ê tô phổ biến hiện nay
Hiện nay có nhiều loại ê tô khác nhau đáp ứng nhiều nhu cầu của người sử dụng. Dựa theo tiêu chí phân loại khác nhau ê tô có thể bao gồm 2 hoặc 5 loại khác nhau.
4.1. Phân loại ê tô theo thiết kế
Ê tô kẹp góc vuông:
- Là loại Ê tô được thiết kế để kẹp chặt phôi theo các góc vuông 90 độ. Ê tô kẹp góc vuông giúp đảm bảo độ chính xác cao trong các công đoạn gia công cần góc cạnh hoặc mặt phẳng vuông.
- Ê tô kẹp góc vuông được ứng dụng để khoan lỗ vuông góc, hàn góc, cắt vật liệu góc 90 độ
- Ê tô kẹp góc vuông có 2 loại là ê tô kẹp góc vuông 1 tay và ê tô kẹp góc vuông 2 tay.
Ê tô xoay 360 độ:
- Là loại Ê tô được thiết xoay 360 độ để có khả năng xoay 360 độ xung quanh trục cố định, cho phép điều chỉnh vị trí của vật liệu theo nhiều hướng khác nhau.
- Ê tô xoay 360 độ được ứng dụng rộng rãi vì khả năng gia công các hình dạng phức tạp một cách dễ dàng.
4.2. Phân loại ê tô theo ứng dụng
Phân loại Ê tô theo ứng dụng có thể chia làm 5 loại chính bao gồm:
- Ê tô máy phay: Được sử dụng để kẹp và giữ phôi gia công trong quá trình trung tâm phay CNC hoạt động. Ê tô bàn phay giúp giảm số lần cần điều chỉnh chi tiết trong quá trình gia công cũng như đảm bảo độ chính xác thành phẩm và năng suất vận hành.
- Ê tô bàn khoan: Được sử dụng để giữ chặt phôi trên bàn khoan trong quá trình khoan lỗ. Ê tô bàn khoan phù hợp với nhiều chi tiết theo nhiều kích thước khác nhau do có thể điều chỉnh linh hoạt. Nhờ giảm thiểu rung lắc trong quá trình khoan, Ê tô bàn khoan giúp máy vận hành tăng độ chính xác của lỗ khoan.
- Ê tô bàn nguội: Được sử dụng hỗ trợ quá trình hàn, mài, lắp ráp chi tiết,… không phát sinh nhiệt độ cao trên bàn nguội. Ê tô bàn nguội đảm bảo vật liệu không bị biến dạng trong quá trình làm việc nhờ vào đặc điểm nổi bật là khả năng chịu lực và chịu nhiệt tốt.
- Ê tô kẹp bàn: Được sử dụng để giữ chặt phôi có kích thước vừa và nhỏ khi thực hiện các công đoạn gia công như cắt, khoan, mài,… Ê tô kẹp bàn có thiết kế đơn giản, được cố định trên bàn làm việc và dễ dàng di chuyển lắp đặt.
- Ê tô kẹp ống nước: Được sử dụng để giữ chặt ống nước, giảm thiểu rung lắc trong quá trình gia công hoặc lắp đặt. Ê tô kẹp ống nước có cấu tạo hình tròn của ống và có thể chỉnh để thay đổi kích thước sao cho phù hợp với nhiều ống khác nhau.
Ngoài phân loại về thiết kế và ứng dụng như trên, các loại ê tô còn được phân loại theo công dụng hoặc lực kẹp của ê tô như: Ê tô cơ, ê tô thủy lực, ê tô khí nén,…
5. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của ê tô
Chất lượng của ê tô được đánh giá dựa vào những yếu tố sau:
- Chất liệu: Để chịu được lực kẹp lớn và sự ma sát, mài mòn diễn ra trong quá trình gia công phôi, Ê tô cần đảm bảo độ cứng và độ bền cao.
- Thiết kế: Để đảm bảo lực kẹp, khả năng cố định phôi của Ê tô được tối ưu thì hình dạng là một yếu tố không thể bỏ qua khi đánh giá chất lượng. Ê tô cần có hình dạng phù hợp với phôi để đảm bảo tính ổn định tối ưu.
- Chất lượng gia công: Vì Ê tô tiếp xúc trực tiếp với phôi nên để phôi không biến dạng hay bị xước khi kẹp gia công thì các bề mặt tiếp xúc của ê tô cần phải được gia công chính xác để đảm bảo bề mặt nhẵn mịn và lực kẹp đều.
- Môi trường làm việc: Ê tô làm việc trong môi trường làm việc có nhiệt độ, độ ẩm cao có thể làm giảm độ cứng và bền hoặc môi trường chứa hóa chất có thể ăn mòn ê tô, dẫn đến việc giảm tuổi thọ.
6. Hướng dẫn sử dụng ê tô đúng cách
Bước 1: Cần kiểm tra tình trạng ê tô đảm bảo công cụ sạch sẽ trước khi sử dụng, không bị mòn hay bị hỏng.
Bước 2: Gắn ê tô bằng cách đặt ê tô lên bàn máy hoặc bệ làm việc và cố định bằng bu lông hoặc cơ cấu khóa phù hợp sao cho gắn chặt vào bàn/bệ, không bị rung lắc hay di chuyển trong quá trình máy gia công. Tiếp theo điều chỉnh vị trí của ê tô phù hợp với phôi gia công.
Bước 3: Đặt phôi vào chính giữa ngàm kẹp, kiểm tra lực kẹp phù hợp đảm bảo phôi được cố định chặt, không bị trượt trong quá trình gia công nhưng không quá mạnh gây biến dạng phôi.
Bước 4: Tiến hành vận hành máy gia công phôi.
Bước 5: Sau khi gia công xong, lấy phôi ra khỏi ê tô một cách cẩn thận, vệ sinh ê tô và kiểm tra định kỳ
7. Lưu ý khi sử dụng Ê tô
Sử dụng ê tô đúng cách không chỉ giúp phát huy hiệu quả gia công mà còn giúp gia tăng tuổi thọ của ê tô. Ngoài hướng dẫn sử dụng ê tô trên, bạn cần lưu ý những thông tin sau để kéo dài thời gian sử dụng của công cụ hữu ích này. Cụ thể như sau:
- Vệ sinh, làm sạch các vết nhớt, bụi bẩn còn đọng lại sau khi sử nhằm làm chậm quá trình oxy hóa ê tô.
- Trong quá trình vệ sinh nên sử dụng những vật dụng chuyên biệt dành cho ê tô giúp đảm bảo không làm hỏng các linh kiện bên trong ê tô.
- Chú ý định kỳ tra dầu, kiểm tra linh kiện thiết bị để kịp thời khắc phục sai sót, hỏng hóc nếu có, giúp quá trình sử dụng Ê tô không bị gián đoạn.
Trên đây là những chia sẻ của DN Solutions về Ê tô là gì, công dụng và cách sử dụng Ê tô đúng cách. Mong rằng những thông tin trên hữu ích với bạn. Hẹn gặp lại trong những bài chia sẻ tiếp theo!
