Dao bào cơ khí là một trong những dao cụ quan trọng trong quá trình gia công. Nếu bạn đang quan tâm đến loại dao này, đừng bỏ qua bài viết ngay sau đây nhé!
1. Dao bào cơ khí là gì?
- Dao bào cơ khí là một công cụ cắt được sử dụng để tạo ra bề mặt phẳng hoặc đường viền của vật liệu kim loại bằng cách loại bỏ lớp vật liệu từ bề mặt làm việc. Đây là dụng cụ cắt chuyên dụng trong quá trình gia công bào (planing) và xọc (shaping) trên máy bào hoặc máy xọc.
- Dao bào có kết cấu đặc biệt để phù hợp với chuyển động tịnh tiến qua lại của máy bào, giúp cắt gọt vật liệu hiệu quả.
Tham khảo: Dao tiện vai phải
2. Cấu tạo của dao bào cơ khí
Dưới đây là cấu tạo cơ bản của dao bào:
Thân dao (Tool Body): Thân dao là phần cốt lõi của dao bào, nơi lưỡi cắt được gắn kết. Thân dao thường được làm từ thép gia công hoặc hợp kim, có thiết kế cứng cáp để truyền lực cắt mà không bị biến dạng.
Phần cắt (Cutting Edge): Là phần của dao bào cơ khí tiếp xúc trực tiếp với vật liệu cần gia công. Lưỡi cắt thường được làm từ thép cứng hoặc hợp kim cứng để chịu được áp lực và ma sát trong quá trình cắt. Phần cắt bao gồm:
- Mặt sau chính (1) và mặt sau phụ (6): Đều đối diện với chi tiết gia công
- Mặt trước (2): Phôi bào trượt trên mặt này
- Lưỡi cắt chính (3): Là giao tuyến của mặt trước và mặt sau chính
- Mũi giao (4): Là giao điểm của lưỡi cắt chính và lưỡi cắt phụ.
- Lưỡi cắt phụ (5): Là giao tuyến của mặt truớc và mặt sau phụ
3. Đặc điểm của dao bào cơ khí
Dao bào là một trong những dụng cụ cắt gọt quan trọng trong gia công cơ khí, có thiết kế đặc biệt phù hợp với nguyên công bào. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của loại dao này:
Chỉ có một lưỡi cắt chính
- Khác với dao phay có nhiều lưỡi cắt, dao bào chỉ có một lưỡi cắt chính duy nhất. Điều này giúp tập trung toàn bộ lực cắt vào một điểm trên bề mặt phôi, tạo ra các đường bào chính xác và kiểm soát tốt độ sâu cắt.
Cấu tạo đơn giản, dễ chế tạo và bảo trì
- Dao bào thường có thiết kế đơn giản, dễ dàng chế tạo từ các vật liệu như thép gió (HSS) hoặc hợp kim cứng.
- Khi lưỡi dao bị mòn, có thể mài lại để tái sử dụng mà không cần thay thế hoàn toàn như nhiều loại dao khác. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và kéo dài tuổi thọ dao.
Hoạt động theo chuyển động tịnh tiến qua lại
- Trong quá trình gia công, dao bào cơ khí di chuyển tịnh tiến qua lại thay vì quay tròn như dao phay.
- Lưỡi cắt tác động lên phôi theo từng lượt bào, mỗi lượt cắt đi một lớp vật liệu mỏng cho đến khi đạt được kích thước và độ nhẵn mong muốn.
Khả năng gia công linh hoạt
- Dao bào thích hợp để gia công bề mặt phẳng, rãnh, góc và các biên dạng đặc biệt.
- Có thể sử dụng để bào rãnh chữ T, bào mặt nghiêng hoặc tạo hình dáng phức tạp với độ chính xác cao.
Đa dạng về hình dạng và góc cắt
- Tùy vào từng nhu cầu gia công cụ thể, dao bào có nhiều loại khác nhau như dao bào thẳng, dao bào cong, dao bào góc, dao bào có rãnh thoát phoi,…
- Góc cắt của dao bào cơ khí có thể điều chỉnh để phù hợp với vật liệu gia công, giúp tối ưu hiệu suất cắt và giảm lực cản khi gia công.
Nhờ những đặc điểm này, dao bào vẫn là công cụ không thể thiếu trong ngành cơ khí chính xác, đặc biệt trong các nguyên công gia công thô và tinh bề mặt phẳng.
Xem thêm: Dao vát mép
4. Phân loại dao bào trong gia công cơ khí
| Tiêu chí phân loại | Các loại dao bào cơ khí | Đặc điểm | Ứng dụng |
| Theo hình dáng | Dao bào thẳng | Có lưỡi cắt thẳng, góc cắt cố định | Dùng để bào phẳng bề mặt |
| Dao bào cong | Lưỡi dao cong nhẹ | Tạo biên dạng cong trên phôi | |
| Dao bào rãnh | Lưỡi dao có thiết kế đặc biệt | Gia công rãnh, bề mặt có hình dạng đặc biệt | |
| Dao bào góc | Có góc nghiêng nhất định | Dùng để bào các góc vát, cạnh xiên | |
| Theo vật liệu | Thép gió (HSS) | Chịu mài mòn tốt, dễ mài lại | Gia công thông thường |
| Hợp kim cứng (Carbide) | Độ cứng cao, chịu nhiệt tốt | Gia công tốc độ cao, vật liệu cứng | |
| Gốm sứ cắt gọt | Chịu nhiệt và mài mòn cực tốt | Dùng trong gia công tốc độ cực cao |
5. Ứng dụng của dao bào cơ khí
Dao bào cơ khí được ứng dụng rộng rãi trong các ngành gia công cơ khí như:
- Gia công bề mặt phẳng, rãnh, góc nghiêng, biên dạng phức tạp.
- Gia công vật liệu cứng như thép hợp kim, gang, nhôm, đồng….
- Tạo hình và hoàn thiện bề mặt chi tiết máy.
- Gia công các sản phẩm cần độ chính xác cao.
Xem thêm: Dao phay cầu
6. Cách chọn dao bào phù hợp
Khi chọn dao bào cơ khí, bạn cần chú ý các yếu tố sau:
- Loại vật liệu gia công: Dùng dao hợp kim nếu gia công vật liệu cứng, thép gió nếu gia công thông thường.
- Góc cắt và độ sắc của lưỡi dao: Phải phù hợp với yêu cầu gia công để đảm bảo chất lượng bề mặt tốt.
- Độ bền và tuổi thọ dao: Dao bền giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu suất làm việc.
7. Cách bảo dưỡng và sử dụng dao bào hiệu quả
- Kiểm tra dao trước khi gia công để đảm bảo dao không bị mẻ hoặc cong vênh.
- Lắp đặt dao chắc chắn để tránh rung động khi làm việc.
- Chọn tốc độ cắt phù hợp để kéo dài tuổi thọ dao và đảm bảo chất lượng gia công.
- Vệ sinh và bảo quản dao sau mỗi lần sử dụng để tránh gỉ sét và hao mòn.
Dao bào cơ khí là một công cụ quan trọng trong gia công cơ khí chính xác, giúp tạo ra các bề mặt phẳng, rãnh, hoặc hình dạng đặc biệt.
Với bài viết của DN Solutions gửi đến trên đây, chúc bạn chọn đúng loại dao bào cơ khí giúp nâng cao hiệu suất gia công, đảm bảo chất lượng sản phẩm và kéo dài tuổi thọ dụng cụ.
